Όλοι μας χρησιμοποιούμε το ίντερνετ καθημερινά. Ωστόσο αν και είναι κάτι πολύ απλό στη χρήση, ίσως φαντάζει πολύπλοκο και δύσκολο στην κατανόηση του από τους περισσότερους. Τι είναι λοιπόν το ίντερνετ και πώς λειτουργεί;
Τι είναι το ίντερνετ;
Αυτή τη στιγμή βρίσκεστε σε μία σελίδα, το speedtest.gr. Οι πληροφορίες και το περιεχόμενο που βλέπετε έχουν ταξιδέψει από μακριά μέχρι να φτάσουν στην οθόνη σας. Πως γίνεται αυτό; Με ένα παγκόσμιο δίκτυο οπτικών ινών (σπανίως δορυφόρων) που αποκαλούμε ίντερνετ. Αυτό το γιγαντιαίο δίκτυο συνδέει όλες τις συσκευές μεταξύ τους. Τους σέρβερ-διακομιστές με τις υπόλοιπες συσκευές σας όπως τον υπολογιστή ή το κινητό σας. Στην περίπτωση δεδομένων κινητής, οι οπτικές ίνες συνδέονται με κεραίες οι οποίες μετατρέπουν το οπτικό σε ηλεκτρομαγνητικό κύμα.
Αν και πιθανότατα να είστε συνδεδμένοι μέσω wifi, ωστόσο η σύνδεση αυτή είναι με το ρούτερ που έχετε στο σπίτι σας. Μετά το ρούτερ ακολουθεί η σύνδεση με τον πάροχο του ίντερνετ που έχετε. Αυτή γίνεται συνήθως με τα γνωστά καλώδια χαλκού, εώς ένα σημείο, και έπειτα με καλώδια οπτικών ινών. Ο πάροχος με τη σειρά του, συνδέεται απευθείας στο παγκόσμιο δίκτυο οπτικών ινών, μέσω του οποίου οι πληροφορίες φτάνουν στον προορισμό τους.
Οι σέρβερ ωστόσο, είναι απευθείας συνδεδεμένοι στο δίκτυο οπτικών ινών. Αυτό γιατί οι πληροφορίες που αποθηκεύουν και ο αριθμός των συνδέσεων είναι πολύ μεγάλος και έτσι έχουν διαφορετικές απαιτήσεις σε ταχύτητα, όγκο δεδομένων καθώς και χρόνο απόκρισης. Όλες οι σελίδες, όπως και το speedtest, είναι αποθηκευμένες σε κάποιο σέρβερ και κάθε φορά που διαβάζετε για παράδειγμα ένα άρθρο ή βλέπετε ένα βίντεο, τα αρχεία αυτά (βίντεο, κείμενο κ.λ.π.) φτάνουν σε εσάς από τον σέρβερ της σελίδας. Δεν είναι υποχρεωτικό μία σελίδα να έχει το δικό της σέρβερ, μπορεί να νοικιάζει χώρο σε έναν άλλο, όπου χρησιμοποιείται από περισσότερες σελίδες.
Διεύθυνση IP
Πρωτού συνεχίσουμε, θα πρέπει να κατανοήσουμε την έννοια της διεύθυνσης IP. Όπως και με τις πραγματικές διευθύνσεις, προσδιορίζει ακριβώς και με μοναδικό τρόπο τη συσκευή σας. Είναι ένας αριθμός ο οποίος ορίζεται για κάθε συσκευή (από τον πάροχό του στην περίπτωση του ρούτερ στο σπίτι μας), αλλάζει ανά διαστήματα και είναι μοναδικός ακόμα και για διαφορετικές συσκευές στο ίδιο σπίτι.
Ένα παράδειγμα διεύθυνσης IP είναι το 172.217.169.131. Αυτή είναι συγκεκριμένα μία από τις πολλές διευθύνσεις IP του Google. Γιατι πολλες; Διότι μία τεράστια σελίδα όπως το Google χρειάζεται πολλούς σέρβερ για να χωρέσουν όλο το περιεχόμενό της.
Όπως με ένα πραγματικό δέμα, το οποίο έχει διεύθυνση παραλήπτη, με τον ίδιο τρόπο οι πληροφορίες ταξιδεύουν από τη συσκευή σας με προορισμό τη διεύθυνση IP του “παραλήπτη”. Αν έστω και ένας από τους αριθμούς της διεύθυνσης δεν είναι σωστός τα πακέτα πληροφορίας δεν θα φτάσουν στον επιθυμητό προορισμό.
Η παραπάνω διεύθυνση IP είναι τύπου IPv4. Αποτελείται από 4 αριθμούς όπου ο κάθε ένας φτάνει εώς το 255. Δηλαδή η πρώτη είναι η 0.0.0.0 και η τελευταία 255.255.255.255 με συνολικά περίπου 4.3 δισεκατομμύρια πιθανές δημόσιες διευθύνσεις, από τις οποίες οι 600.000 περίπου είναι κατωχυρωμένες. Με έμφαση στο δημόσιες καθώς αυτές διαφορετικά τοπικά δίκτυα για παράδειγμα μπορούν να έχουν ίδιες διευθύνσεις στις συσκευές τους.
Καθώς οι διαθέσιμες IP ολοένα και λιγοστεύουν, με τις συσκευές να αυξάνονται, γίνεται πιο συχνή πλέον χρήση της IPv6 IP. Ένα παράδειγμα είναι το 2001:0000:3238:DFE1:0063:0000:0000:FEFB και όπως φαίνεται οι πιθανοί συνδυασμοί είναι πολύ περισσότεροι (3.4 ενδεκάκις εκατομμύρια!) Εκτός των παραπάνω συνδυασμών, οι IPv6 έχουν κάποια επιπλέον πλεονεκτήματα που όμως δεν θα καλύψουμε στο σημερινό άρθρο.
Σύστημα DNS
Αν επικολλήσετε την παραπάνω διεύθυνση στη μπάρα αναζήτησης θα μεταφερθείτε στο google.com. Είναι λογικό πως το να θυμόμαστε τόσους αριθμούς θα ήταν πολύ δύσκολο, ειδικά όταν καθημερινά επισκεπτόμαστε δεκάδες διαφορετικές ιστοσελίδες. Για αυτό το λόγω υπάρχει το σύστημα DNS. Είναι ένα σύστημα ονοματοδοσίας του ίντερνετ, που αντιστοιχεί κάθε διεύθυνση IP σε ένα όνομα, όπως το google.com. Αντί δηλαδή να θυμάστε απέξω τους αριθμούς, πληκτρολογείτε απλά το όνομα της σελίδας, και το σύστημα DNS ξέρει σε ποια διεύθυνση να σας μεταφέρει.
Σκεφτείτε το σαν ένα τηλεφωνικό κατάλογο. Εάν δεν ξέρετε το τηλέφωνο κάποιου αλλά ξέρετε το όνομα του, ψάχνετε στον κατάλογο για να βρείτε τον αριθμό που του αντιστοιχεί. Στην περίπτωση του ίντερνετ οι κατάλογοι αυτοί είναι πολλοί και αποθηκέυονται σε σέρβερς. Από προεπιλογή των Windows χρησιμοποιείτε τον σέρβερ του παρόχου σας, μπορείτε όμως να αλλάξετε σε ένα δημόσιο σέρβερ όπως π.χ. της Cloudflare.
Ας θεωρήσουμε πάλι ότι θέλετε να μεταβείτε στο google.com. Όπως είπαμε, οι συσκευές συνδέονται η μία με την άλλη με την χρήση της IP. Επομένως ο υπολογιστής χρειάζεται να ξέρει σε ποιον αριθμό αντιστοιχεί το google.com. Το πρώτο βήμα είναι να συνδεθεί στον σέρβερ DNS που χρησιμοποιείτε και να ζητήσει την διεύθυνση που ψάχνετε.
Υπάρχει περίπτωση όμως η διεύθυνση που ψάχνετε να μην βρίσκετε εκεί. Τότε το αίτημά σας θα μεταφερθεί σε έναν από τους 13 διακομιστές “ρίζας”, οι οποίοι εξυπηρετούν αιτήματα για τις κυριότερες καταλήξεις, όπως .com, .net κ.ά. Αν και ακούγονται λίγοι, ο κάθε ένας από αυτούς χρησιμοποιεί ένα μεγάλο αριθμό συσκευών, για να εξασφαλίσει την άμεση και γρήγορη εξυπηρέτηση του αιτήματός σας. Στην περίπτωσή μας (που θέλουμε το google.com) το αίτημα θα προωθηθεί στον σέρβερ υπεύθυνο για τις σελίδες που τελειώνουν σε .com.
Ο σέρβερ με τη σειρά του θα επικοινωνήσει με επίσημους σέρβερς που περιλαμβάνουν την επίσημη λίστα-κατάλογο που αναφέραμε προηγουμένως. Αυτές ενημερώνονται κάθε φορά που γίνεται μία νέα καταχώρηση ονόματος. Εκεί θα βρεθεί, εφόσον υπάρχει, η ζητούμενη διεύθυνση και θα επιστρεφεί μέσω του σέρβερ DNS που χρησιμοποιείτε στον υπολογιστή σας. Για να γλιτώσετε χρόνο, τόσο ο υπολογιστής σας όσο και ο DNS σέρβερ, θα αποθηκεύσουν την διεύθυνση για να εξυπηρετήσουν μελλοντικά αιτήματα.
Δρομολογητές-ρούτερ
Το επόμενο βήμα είναι το ρούτερ. Όπως φαίνεται από το όνομα, είναι οι συσκευές που ξέρουν από που έρχεται και που πηγαίνει η πληροφορία. Κάθε φορά που επισκέπτεστε μία σελίδα, εώς και μερικές δεκάδες ρούτερ βοηθούν τα πακέτα της πληροφορίας να φτάσουν στο στόχο του. Αυτά, κάθε φορά, επιλέγουν και τη βέλτιστη διαδρομή που θα ακολουθήσουν οι πληροφορίες.
Κάθε φορά που τα πακέτα περνάνε από ένα ρούτερ αυτό προσθέτει τη δικιά του διεύθυνση IP. Σκεφτείτε το σαν στρώματα, όπου κάθε στρώμα είναι και μία IP που προστίθεται από κάθε ρούτερ ή συσκευή (π.χ. την συσκευή που χρησιμοποιείτε) στη διαδρομή, εώς ότου φτάσει τον σέρβερ που πρέπει. Αυτά ξετυλίγονται κατά τη διάρκεια της επιστροφής (δηλαδή της απάντησης του σέρβερ, π.χ. μία εικόνα που ανοίγετε) με τον ίδιο τρόπο που προστέθηκαν, εξασφαλίζοντας έτσι ότι η πληροφορία θα φτάσει στη συσκευή από όπου ζητήθηκε.
Όταν συνδέεστε στο ίντερνετ από σπίτι σας, είτε μέσω wifi είτε μέσω καλωδίου, εάν δείτε με ποια διεύθυνση IP συνδέεστε (κάτι που μπορείτε να δείτε εδώ) αυτή είναι πάντα ίδια. Αυτό γίνεται γιατί αυτή είναι η IP του ρούτερ που έχετε σπίτι σας. Όλες τα πακέτα που στέλνουν οι συσκευές σας περνάνε μέσα από αυτό.
Πως αποφεύγεται όμως το πιθανό μπέρδεμα όταν στο ίδιο ρούτερ συνδέονται πολλές συσκευές;
Λόγω των στρωμάτων που εξηγήσαμε παραπάνω, το ρούτερ σας ξέρει ποια πακέτα προέρχονται από το κινητό σας και ποια από τον υπολογιστή σας καθώς κάθε συσκευή έχει την δική της IP. Αυτή ονομάζεται τοπική διεύθυνση IP και είναι συνήθως της μορφής 192.168.xxx.xxx, όπου x ένας αριθμός.
Πρωτόκολλα επικοινωνίας
Το τελευταίο κομμάτι του “παζλ¨ είναι τα πρωτόκολλα επικοινωνίας. Αυτά ορίζουν τους κανόνες για τη μετατροπή των πακέτων πληροφορίας, την επισύναψη της διέυθυνσης αποστολέα και παραλήπτη, κανόνες του ρούτερ κ.λ.π. Υπάρχουν πολλά από αυτά ανάλογα την εφαρμογή και τις απαιτήσεις σύνδεσης. Ενδεικτικά μερικά από τα πιο γνωστά:
TCP/IP: Μεταφορά δεδομένων.
http/https: Πρόσβαση στο διαδίκτυο.
RTP: Σύνδεση βίντεο ή κλήσης.
Μπορούμε να το συγκρίνουμε με τη διανομή των δεμάτων, όπου εκτός από τη διεύθυνση του παραλήπτη είναι απαραίτητες επιπλέον πληροφορίες, όπως ταχυδρομικός κώδικας, αριθμός σπιτιού κ.λ.π.
Είδαμε λοιπόν ότι αν και ακούγεται “τρομακτικό”, το διαδίκτυο δεν είναι τόσο χαοτικό όσο φαίνεται. Πρόκειται για ένα καλα οργανωμένο σύστημα που απαρτίζεται από πολλά κομμάτια, όλα τα οποία μας παρέχουν όλες τις πληροφορίες που θέλουμε, τη στιγμή που τις χρειαζόμαστε, από τη συσκευή που χρησιμοποιούμε. Ένα σύστημα που ολοένα και μεγαλώνει, βελτιώνεται και μας παρέχει ανά πάσα στιγμή, ψυχαγωγία, ενημέρωση και όλες τις ανέσεις που θεωρούμε δεδομένες.